İrritabl Barsak Sendromu (İBS) Nedir?
İrritable Barsak Sendromu, Hassas Bağırsak veya Huzursuz Bağırsak Sendromu ya da kısaca İBS olarak da bilinir. Bilinmeyen sebeplerle bağırsak sorunlarının baş gösterdiği bir hastalıktır. Bu hastaların bağırsaklarında yapısal veya fiziki bir bozukluk yoktur, ancak işlevsel bir bozukluk vardır. Bu işlevsel bozukluk neticesinde hastalarda ishal (diyare), bağırsak veya mide ağrıları (kramplar) görülebilmektedir.
İrritabl Barsak Sendromu (İBS) Hangi Hastalıklarla Karıştırılır?
İBS; kolit, enterit, apandisit, Crohn, ülseratif kolit, FMF vb hastalıklarla çok sık karıştırılır. Bu yüzden hastalığın belirtilerini yaşayanların kesin bir teşhis (tanı) konulabilmesi için bir Iç Hastalıkları veya Gastroenteroloji uzmanına muayene olması gerekebilir.
İrritabl Barsak Sendromu (İBS) Nedenleri Nelerdir?
İrritabl barsak sendromunun kesin bir sebebi bilinmemektedir. Probiyotik eksikliği ve beslenme hataları sebepler arasında olabilir.
İBS hastalarında çeşitli nedenlere bağlı olarak toplumda veya kalabalık ortamlarda aşırı gaz, ani ishal, geğirme ihtiyacı vb. belirtiler görülebilir. Bu hastalarda mide krampları, gaz sıkışması, ishal, kabızlık, hazımsızlık vb. bir çok semptom bir arada görülebilir.
İBS Hastalarının Beslenme Düzenleri
İBS hastaları, beslenmelerine dikkat etmeli ve gaz oluşumuna ve ishale neden olan bol karbonhidratlı gıdalardan uzak durmalıdır. Karbonhidratlı besin tüketiminin az olduğu bir beslenme düzeni rahatsızlıkları en aza indirecektir. Diğer bir yöntem, hastanın farklı beslenme yöntemlerini deneyerek, kendisine en uygun beslenme şeklini keşfetmesi şeklindedir. Ancak yapılan bazı araştırmalarda düşük karbonhidratlı beslenmenin İBS-D (ishalli İBS) hastalarına iyi geldiğini göstermiştir. Bu nedenle İBS-D hastaları bir diyetisyen kontrolünde günlük karbonhidrat alımını aşırıya kaçmayacak şekilde kısıtlayarak ve protein ağırlıklı beslenerek gaz ve ishal sorunlarını en aza indirebilirler. Ekmek, makarna, patates ve hamur işi gıdalar kesinlikle tüketilmemelidir.
İshal sorunu yaşayanlar, karbonhidrat içeren besinlerden uzak durulmalı
- Patates
- Ekmek
- Makarna
- Pide, pizza, tost vb.
- Hamur işi çeşitleri
- Mercimek, nohut, kuru fasulye, mısır vb.
- Cips çeşitleri (patates ve mısır cipsler)
- Her türlü meyve suyu, kola ve asitli içecekler
Ayrıca bağırsaklarda candida tarzı kötü bakterileri besleyen her türlü şekerli gıdadan uzak durulmalı (bal, reçel ve aşırı meyve tüketimi dahil).
Beslenmenize dahil edebileceğiniz bazı yiyecekler;
- Kırmızı et (dana veya kuzu)
- Tavuk veya hindi eti
- Balık çeşitleri
- Her türlü yeşil salata türleri
- Taze sebze yemekleri (brokoli, yeşil fasulye, pırasa, ıspanak, karnabahar, karalahana, kereviz, domates gibi)
- Tereyağı, kaşar peynir ve peynir çeşitleri
- Süt, laktoz intoleransı yoksa ishale iyi gelebilir.
- Zeytin, domates, salatalık, yumurta vb. kahvaltılıklar
- Fındık, yer fıstığı, ceviz, ay çekirdeği, Antep fıstığı gibi atıştırmalık kuruyemişler
- Şalgam, ayran gibi şekersiz içecekler tercih edilebilir.
- Ayrıca aşırıya kaçmadan kahve ve çay şekersiz tercih edilmelidir.
Karbonhidrat tüketimi azaltıldığında dışkılama sıklığında ve gaz sıkışması sorunlarında azalma olmaktadır.
Dikkat edilmesi gereken en önemli husus da ara öğün tüketmek hazımsızlığa ve tuvalet ihtiyacına/ishale sebep oluyorsa, bu kişiler ara öğün yapmayıp her öğün (kahvaltı, öğle, akşam) arasına 5 saatlik ara koymayı deneyebilirler.
Beslenmede Tercih Edebileceğiniz Yağ Türleri
Yağ tüketimi insan sağlığı için çok önemlidir. Nitekim A, D, E ve K vitaminlerinin emilimi için yağlara ihtiyaç vardır. Bu nedenle beslenmede zeytinyağı, tereyağı gibi sağlıklı yağlar kullanılmalıdır. Zeytinyağının iyi kolesterolü artırarak kalp hastalıklarını önlediği bilinmektedir. Ayçiçeği veya mısırözü yağlarının aşırı tüketiminin mide bağırsak enflamasyonlarını alevlendirdiğiyle ilgili bilimsel araştırmalar mevcuttur. Bu nedenle yemeklerde zeytinyağı ve tereyağı; salatalarda sızma zeytinyağı tercih edilmelidir. Margarin beslenme planından mümkünse çıkarılmalıdır. Az yağlı beslenmek vitamin eksikliklerine neden olabilmektedir. Bu nedenle zeytinyağı ve tereyağı gibi sağlıklı yağlara asla öcü gözüyle bakılmamalıdır.
İBS Hastalarında Probiyotiklerin Önemi
Probiyotik, mide ve bağırsaklarda bulunan faydalı bakteriler ve mayalardır. Prebiyotik ise yararlı bakterilerin (probiyotiklerin) beslenmesi için gerekli gıda bileşenlerine verilen addır. Probiyotik dengesi bozulan İBS hastalarında ishal veya kabızlık görülebilir. Özellikle uzun yıllar antibiyotik kullanımları sonucu mide ve bağırsakların mikro organizma dengeleri bozulmakta ve kötü bakteriler sindirim sisteminde yer edinmektedir. Aşırı antibiyotik kullanımı sonucu faydalı bakterilerin de sindirim sisteminde bertaraf edilmesi sonucu özellikle Candida gibi şeker ve karbonhidratla beslenen zararlı bakterilerin çoğalması gaz ve ishal sorunlarına neden olmaktadır. Bu nedenle sindirim sistemini eski sağlığına kavuşturmak isteyen İBS hastalarının şeker ve karbonhidrat tüketimini azaltırken, bağırsakların ihtiyacı olan probiyotik takviyelerini doktor tavsiyesiyle almaları gerekebilir. Size en uygun probiyotik takviyesi için mutlaka eczacınıza danışmalısınız. Nitekim kronik ishale yönelik probiyotikler olduğu gibi, kabızlığa iyi gelen probiyotik türleri de mevcuttur. Bu nedenle ishal veya kabızlığa ayrı probiyotikler tercih edilmelidir. Her iki duruma iyi gelen ve sindirim sistemini sağlığına kavuşturan probiyotik türleri de mevcuttur.
Bir önceki yazımız olan Market Alışverişi Sonrası Uygulanacak Dezenfekte Yöntemleri Nelerdir? başlıklı makalemizde Alışveriş Sonrası Uygulanacak Dezenfekte Yöntemleri, Kargodan Gelen Ürünler Nasıl Dezenfekte Edilir? ve Karton Ambalajlı Ürünler Nasıl Dezenfekte Edilir? hakkında bilgiler verilmektedir.
